Επιτάχυνση στις διαδικασίες ασύλου και λίστα «ασφαλών χωρών», προτείνει η Κομισιόν

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε σημαντική επιτάχυνση στην εφαρμογή ορισμένων διατάξεων του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο της ΕΕ, με στόχο την αντιμετώπιση των αυξανόμενων πιέσεων στα εθνικά συστήματα ασύλου και την απλοποίηση της διαχείρισης αιτήσεων από χώρες που θεωρούνται απίθανο να παράγουν πρόσφυγες.

Η πρωτοβουλία, που παρουσιάστηκε ενόψει της πλήρους εφαρμογής του Συμφώνου τον Ιούνιο του 2026, στοχεύει να βοηθήσει τα κράτη μέλη να επεξεργάζονται τα αιτήματα ασύλου πιο γρήγορα και αποτελεσματικά, ειδικά εκείνα που θεωρούνται πως έχουν μικρές πιθανότητες επιτυχίας.

Βασικά Στοιχεία της Πρότασης

Η πρόταση της Επιτροπής επικεντρώνεται σε δύο βασικά μέτρα του νέου κανονισμού διαδικασιών ασύλου:

– Πρόωρη Εφαρμογή Επιταχυνόμενων Διαδικασιών:Τα κράτη μέλη θα μπορούν να εφαρμόζουν διαδικασίες στα σύνορα ή ταχείες διαδικασίες ασύλου για αιτούντες από χώρες όπου το μέσο ποσοστό αναγνώρισης διεθνούς προστασίας στην ΕΕ είναι 20% ή λιγότερο. Αυτό το όριο έχει σχεδιαστεί για να εντοπίζει και να επεξεργάζεται γρήγορα αιτήσεις που είναι πιθανό να είναι αβάσιμες, μειώνοντας τη γραφειοκρατία και επιτρέποντας στις αρχές να επικεντρωθούν σε πιο σύνθετες περιπτώσεις.

– Λίστα της ΕΕ με Ασφαλείς Χώρες Καταγωγής: Για πρώτη φορά, η Επιτροπή ανακοίνωσε τη θέσπιση κοινής λίστας, με δεσμευτική εφαρμογή από όλα τα κράτη μέλη, της ΕΕ με «ασφαλείς χώρες καταγωγής». Οι υπήκοοι αυτών των χωρών θα βλέπουν τις αιτήσεις ασύλου τους να εξετάζονται με επιταχυνόμενες διαδικασίες ή στα σύνορα, αντανακλώντας την υπόθεση ότι οι αιτήσεις τους είναι απίθανο να γίνουν δεκτές. Ο αρχικός κατάλογος περιλαμβάνει το Κοσσυφοπέδιο, το Μπανγκλαντές, την Κολομβία, την Αίγυπτο, την Ινδία, το Μαρόκο και την Τυνησία.

Η Επιτροπή θεωρεί επίσης ότι οι χώρες που βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις για ένταξη στην ΕΕ πληρούν γενικά τα κριτήρια για χαρακτηρισμό ως ασφαλείς χώρες καταγωγής, δεδομένων των υποχρεώσεών τους για προάσπιση της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ωστόσο, θα υπάρχουν εξαιρέσεις σε περιπτώσεις εκτεταμένης βίας, κυρώσεων της ΕΕ ή εάν το ποσοστό αναγνώρισης αιτούντων ασύλου από αυτή τη χώρα υπερβαίνει το 20%.

Αυτό, για παράδειγμα, σημαίνει ότι αν Τούρκοι πολίτες αιτηθούν άσυλο στην Ελλάδα θα είναι στην ευχέρεια της Ελλάδας να αποφασίσει για το αίτημά τους, ενώ αν Σύροι πολίτες καταφθάνουν στην Ελλάδα μέσω της Τουρκίας θα επιστρέφονται καθώς η γείτονα θεωρείται “ασφαλής χώρα”. Ενώ και πολίτες προερχόμενοι από άλλες υποψήφιες χώρες ή τις προαναφερόμενες έξι τρίτες χώρες δεν θα μπορούν να υποβάλουν αίτημα ασύλου σε κράτος μέλος της ΕΕ, αφού οι χώρες τους θα χαρακτηρίζονται “ασφαλείς”.

Η Κομισιόν έχει δύο διαφορετικές προσεγγίσεις: (α) αιτήματα ασύλου πολιτών από ασφαλείς χώρες, τα οποία θα μπορούν να κρίνονται από τις χώρες αποδοχής του αιτήματος και (β) αιτήματα πολιτών από τρίτες χώρες, τα οποία εμπίπτουν σε οριζόντια διαδικασία πλην εξαιρέσεων.

Διευκρινίζεται ότι η λίστα ασφαλών χωρών θα είναι “δυναμική”. Δηλαδή, θα μεταβάλλεται κατόπιν πρότασης της Κομισιόν ανά περιόδους, χωρίς ακόμη να έχει προσδιοριστεί η σχετική διαδικασία και περιοδικότητα.

Σκεπτικό και Ευελιξία

Η κίνηση αυτή ανταποκρίνεται στις επίμονες προκλήσεις στη διαχείριση της μετανάστευσης στην ΕΕ, ιδίως στο σημαντικό υπόλοιπο αιτήσεων ασύλου και στην ανάγκη για εναρμονισμένα κριτήρια μεταξύ των κρατών μελών. Ενώ ορισμένες χώρες διατηρούν ήδη εθνικούς καταλόγους ασφαλών χωρών, ο ενιαίος κατάλογος της ΕΕ στοχεύει σε ομοιόμορφη εφαρμογή του δικαίου ασύλου και στην αποτροπή του φαινομένου του «ασύλου αλά καρτ» εντός της Ένωσης.

Παράλληλα, η προσέγγιση της Επιτροπής επιτρέπει ευελιξία, καθώς χώρες ή περιοχές μπορούν να εξαιρεθούν από τον κατάλογο ασφαλών χωρών σε συγκεκριμένες περιστάσεις, όπως συνεχιζόμενες συγκρούσεις ή υψηλά ποσοστά αναγνώρισης ασύλου. Σημαντικό είναι πως ο χαρακτηρισμός μιας χώρας ως «ασφαλούς» δεν αποκλείει την ατομική αξιολόγηση – κάθε αίτημα πρέπει να εξετάζεται εξατομικευμένα, διασφαλίζοντας τη συμμόρφωση με τα διεθνή πρότυπα προστασίας. Αλλά, οι απαντήσεις θα πρέπει να δίνονται εντός τριμήνου.

Λειτουργικό και Νομικό Πλαίσιο

Η πρόταση εντάσσεται σε μια ευρύτερη προσπάθεια υλοποίησης του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, το οποίο εγκρίθηκε το 2024 μετά από χρόνια διαπραγματεύσεων και αναμένεται να εφαρμοστεί στα μέσα του 2026. Το επιταχυνόμενο χρονοδιάγραμμα της Επιτροπής αποσκοπεί στο να διασφαλίσει ότι τα κράτη μέλη θα είναι έτοιμα για το νέο πλαίσιο, με επαρκείς διοικητικούς, νομικούς και τεχνικούς πόρους.

Επόμενα Βήματα

Η πρόταση θα πρέπει να εξεταστεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Εάν εγκριθεί, θα αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα προς ένα πιο ενιαίο και αποτελεσματικό σύστημα ασύλου στην ΕΕ, με τη δυνατότητα να αναδιαμορφώσει τη διαχείριση της μετανάστευσης σε όλη την Ένωση πριν από την πλήρη έναρξη ισχύος του Συμφώνου τον Ιούνιο του 2026.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αυτή η επιτάχυνση αποσκοπεί στην υποστήριξη των κρατών μελών για πιο αποτελεσματική διαχείριση της μετανάστευσης, διατηρώντας παράλληλα τις εγγυήσεις για όσους έχουν πραγματική ανάγκη διεθνούς προστασίας.

Πηγή: ertnews.gr

Πηγή: thecaller.gr