Mary Reid Kelley και Patrick Kelley: Το έργο τους “The Rape of Europa” στο ΕΜΣΤ

16 Μαΐου 2024

26 4 λεπτά ανάγνωσης

Το έργο των Mary Reid Kelley και Patrick Kelley “The Rape of Europa” (Ο Βιασμός της Ευρώπης) παρουσιάζεται στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ).

Η Mary Reid Kelley και ο Patrick Kelley είναι γνωστοί για τα εξαιρετικά αναγνωρίσιμα, γραφιστικά στυλιζαρισμένα, μικρού μήκους φιλμ στα οποία η ζωγραφική, το θέατρο και η περφόρμανς συναντούν την ποίηση, την παρωδία και τη σάτιρα. Το καλλιτεχνικό δίδυμο καταπιάνεται με κάθε πτυχή της παραγωγής των ταινιών τους χρησιμοποιώντας μια πληθώρα μέσων: από τα χαρακτηριστικά τους πλέον εμβληματικά σκηνικά και κοστούμια που ζωγραφίζονται από τους ίδιους και την DIY σκηνογραφία τους ως την παιγνιώδη ποίηση των σεναρίων τους και την επιτέλεσή τους. Η Mary είναι η περφόρμερ και συγγραφέας ενώ ο Patrick αναλαμβάνει τη σκηνοθεσία, τον σχεδιασμό κινουμένων σχεδίων και τη διεύθυνση φωτογραφίας, καθώς επίσης και την επεξεργασία (post-production) των φιλμ τους. Το έργο τους The Rape of Europa (Ο Βιασμός της Ευρώπης) έχει ως αφετηρία του τον Ρωμαϊκό μύθο σύμφωνα με τον οποίο ο Δίας, βασιλιάς των Θεών, μεταμορφωμένος σε ταύρο, αρπάζει δια της βίας την Ευρώπη, πριγκίπισσα των Φοινίκων και μητέρα του βασιλιά της Κρήτης Μίνωα και, αφού κερδίζει την εμπιστοσύνη της, την βιάζει. Τα παιδιά που γεννιούνται από αυτό το σμίξιμο είναι οι θεμελιωτές της ευρωπαϊκής ηπείρου.

Στο έργο των Mary Reid Kelley και Patrick Kelley, η κακοποιημένη, αγανακτισμένη Ευρώπη παίρνει τον λόγο για να καταδικάσει τον μισογυνισμό, τη σεξουαλική βία και την υποβάθμιση των γυναικών, φέρνοντας έτσι τον μύθο στον 21ο αιώνα και ευθυγραμμίζοντάς τον με τον σύγχρονο διάλογο για τα δικαιώματα των γυναικών και με τον ηχηρό αντίκτυπο του κινήματος #MeToo ενώ συγχρόνως αναδεικνύει διαχρονικές αδικίες και εγκλήματα που διαπράττονται σε βάρος των γυναικών όπως η σεξουαλική κακοποίηση, ο βιασμός και η ενδοοικογενειακή βία. Η Mary Kelley πρωταγωνιστεί, ενσαρκώνοντας μια σειρά από γυναικείους χαρακτήρες, ιστορικούς και μυθολογικούς, σε ένα σκηνικό σχεδιασμένο από τον Patrick. Η αφήγηση ξετυλίγεται μέσα από μια σειρά λογοπαιγνίων που είναι γνωστά ως ‘Tom Swifties’ (το επίρρημα που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα λόγια ενός ομιλητή, αποτελεί το ίδιο ένα παιχνίδι με τις λέξεις που καλείται να περιγράψει), ενώ η οργή της Ευρώπης μετουσιώνεται παίρνοντας τη μορφή μιας αλληλουχίας απροκάλυπτα φεμινιστικών κωμικών σκετς που στόχο έχουν να θυμίσουν την καθοριστική κοινωνική προσφορά των γυναικών πέρα από τους περιορισμούς των παραδοσιακών ρόλων της μάνας και τροφού, και του αντικειμένου του ανδρικού πόθου. Το έργο και η άσεμνη γλώσσα του ανήκει στη μακρά παράδοση της φεμινιστικής τέχνης που μεταχειρίζεται το ανατρεπτικό χιούμορ ως εργαλείο για τη γυναικεία ενδυνάμωση, για να αποκαλύψει τον μισογυνισμό και να καταδικάσει την επί αιώνες αντικειμενοποίηση και κακοποίηση της γυναίκας. Οι καλλιτέχνες υπονομεύουν το αρχέτυπο της Ευρώπης ως άβουλου σεξουαλικού αντικειμένου που υποτάσσεται στον σκοπό της καταναγκαστικής αναπαραγωγής, μεταμορφώνοντάς την αντίθετα σε ένα πλάσμα δυναμικό και αυτεξούσιο που δεν «μασάει» τα – συχνά ασελγή – λόγια του. Ανακτούν και οικειοποιούνται έτσι την αρχετυπική αναπαράσταση που διατρέχει την ιστορία της τέχνης και της λογοτεχνίας, ονομαστό παράδειγμα της οποίας αποτελεί η δραματοποιημένη ερμηνεία του μύθου στον πίνακα του Τισιανού του 1562, που αποτελεί και σημείο αναφοράς για το παρόν έργο – θυμίζοντάς μας συγχρόνως πως τέτοιες αναπαραστάσεις ευδοκιμούσαν σε εποχές που οι γυναίκες στερούνταν πολιτικής εκπροσώπησης και ήταν αποκλεισμένες από το κοινωνικό γίγνεσθαι.

Βιογραφικά εικαστικών

Η Mary Reid Kelley και ο Patrick Kelley συνδυάζουν την περφόρμανς και μια ιδιοσυγκρασιακή ποίηση πλούσια σε λογοπαίγνια για να εξετάσουν την κυρίαρχη ιστορία και τους μύθους της και να δημιουργήσουν την πολεμική (polemics) που εκφράζεται μέσα από τα γραφιστικά στυλιζαρισμένα βίντεό τους. Με την Reid Kelley να υποδύεται πότε έναν στρατιώτη του Α´ Παγκοσμίου Πολέμου, πότε μια grisette – μια γυναίκα του λαού – στο επαναστατικό Παρίσι και πότε τον Μινώταυρο, το δίδυμο ζωντανεύει στο έργο του χαρακτήρες που ενσαρκώνουν ιδέες και τις διαφορετικές εκφράσεις τους μέσα στον χρόνο. Οι αναπαραστάσεις τους, με την αναγνωρίσιμη ιστορική τους διάσταση, εμπεριέχουν διλήμματα που σχετίζονται με τη θνητή μας φύση, το φύλο, τη σεξουαλικότητα και την αποξένωση, τα οποία οι χαρακτήρες τους αναδιφούν μέσα από ένα παιχνίδι με τις λέξεις που τους παγιδεύει σ’ ένα μεταιχμιακό σύμπαν μεταξύ τραγικού και κωμικού.

ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!

H Mary Reid Kelley έχει τιμηθεί με την υποτροφία MacArthur (2016), το Baloise Art Prize (2016), την υποτροφία Guggenheim Memorial Fellowship (2014), την επιχορήγηση Louis Comfort Tiffany Foundation (2013) και Shifting Foundation (2012), το Βραβείο Joseph H. Hazen Rome Prize, και της Αμερικανικής Ακαδημίας της Ρώμης (2011), την επιχορήγηση του Rema Hort Mann Foundation (2009) και την υποτροφία CAA Visual Arts Fellowship (2008). Το έργο της Reid Kelley βρίσκεται σε δημόσιες συλλογές, όπως το Whitney Museum of American Art, Νέα Υόρκη, το Hammer Museum, Λος Άντζελες, το Yale University Art Gallery και το Kadist Foundation.

Eπιλεγμένες ατομικές εκθέσεις: The Rape of Europa: Mary Reid Kelley and Patrick Kelley, Isabella Stewart Gardner Museum, Bοστώνη (2021) · We are Ghosts, Baltimore Museum of Art, Βαλτιμόρη (2018) Tate Liverpool, Λίβερπουλ (2017) · We’re Wallowing Here In Your Disco Tent, The High Line, Νέα Υόρκη (2016) · A Marquee Piece of Sod – The WWI Films of Mary Reid Kelley, Kunsthalle Bremen, Βρέμη (2016) · Hammer Projects: Mary Reid Kelley, The Hammer Museum, Λος Άντζελες (2015) · Multimedia Art Museum, Μόσχα (2015); Mary Reid Kelley, Site Santa Fe, Σάντα Φε (2015).