Α. Μπότσης: «Η έλλειψη κοινωνικής συνοχής οδηγεί στις αυτοκτονίες»

Στην έλλειψη κοινωνικής συνοχής, που είναι ένας βασικός κοινωνικός δείκτης, στις παραβατικές συμπεριφορές και στα τραυματικά γεγονότα της ζωής που εξαντλούν το ψυχικό απόθεμα, αποδίδει ο Ταξίαρχος – Ψυχίατρος Αλέξανδρος Μπότσης Ε.Α., Επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Albert Einstein Νέας Υόρκης, ΗΠΑ, εξειδικευμένος στην πρόληψη των αυτοκτονιών και της βίας, την αύξηση των αυτοκτονιών.

Έχοντας ερευνήσει σε βάθος το φαινόμενο, ο κ. Μπότσης, στη συνέντευξή του στο TheCaller, εξηγεί γιατί «οι αυτοκτονίες αποτελούν ανδρική υπόθεση» και απαριθμεί τους τρόπους, με τους οποίους μπορούμε να τις προλάβουμε.

Μπορεί το στρες στην παιδική και εφηβική ηλικία να αποτελέσει προδιαθεσικό παράγοντα για την αυτοκτονικότητα;

«Οι πρώτες έρευνες που έκανα ως νέος ψυχίατρος, αφορούσαν στον αυτοκτονικό ιδεασμό στους νεοσύλλεκτους στρατιώτες.

Στο πλαίσιο αυτό, πραγματοποιούσαμε ένα τεστ προσωπικότητας που έδειχνε ότι όσοι παρουσίαζαν αυτοκτονικό ιδεασμό στο στρατό, είχαν ζήσει τραυματικά γεγονότα σε προηγούμενη φάση της ζωής τους. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι είχαν καταναλώσει ψυχική ενέργεια νωρίς στη ζωή τους, με αποτέλεσμα να αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της ζωής.

Όσα περισσότερα τραυματικά γεγονότα είχε βιώσει ένας νέος άνδρας, τουλάχιστον ένα έτος πριν από τη στράτευση, τόσο μειώνεται η ψυχική του ενέργεια.

Σε μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στον Albert Einstein βρέθηκε επίσης ότι τα άτομα με αυτοκτονικό ιδεασμό είχαν μία ευαλωτότητα στο στρες.

Η έλλειψη κοινωνικής συνοχής είναι ο βασικότερος κοινωνιολογικός παράγοντας για την εκδήλωση αυτοκαταστροφικων-αυτοκτονικών συμπεριφορών, καθώς και της παραβατικότητας στους νέους.

Τα κακοποιημένα παραμελημένα παιδιά που έχουν υποστεί λεκτική και σωματική βία, έχουν επίσης μεγαλύτερες πιθανότητες να οδηγηθούν στην αυτοκτονία».

Γιατί οι αυτοκτονίες είναι… ανδρική υπόθεση; Αποτελούν πρώτη αιτία θανάτου στους νέους άνδρες. Είναι οι άνδρες πιο ευαίσθητοι;

«Όχι. Και ευαισθησία δεν σημαίνει ότι κάποιος είναι αδύναμος. Ευαίσθητος είναι εκείνος που αποτελεί πιο ευαίσθητο δέκτη του τι συμβαίνει γύρω του.

Όσον αφορά στις γυναίκες όλοι πλέον γνωρίζουμε ότι αποτελούν το ισχυρό φύλο. Η γυναίκα είναι δύναμη της ζωής».

Ποιες ηλικίες κυρίως αφορά η αυτοκτονία;

«Συνήθως μεγαλύτερης ηλικίας άνδρες και ο λόγος είναι η επιθετικότητα και τα παράγωγά της.

Ο κλασικός άντρας έχει μεγαλώσει με ενισχυμένο τον επιθετικό ρόλο προς τη ζωή, με την πεποίθηση ότι ο άντρας πρέπει να μάχεται, σε αντίθεση με τα κορίτσια που μεγαλώνουν με μία πιο παθητική συμπεριφορά ως προς την εκδήλωση της επιθετικότηταάς τους.

Έτσι, εμφανίζεται η πολύ υψηλή αυτοκτονικότητα σε μεγάλες ηλικίες και περισσότερο στις ηλικίες 60 έως 65 ετών έως περίπου στα 80 έτη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι συντελεσμένες αυτοκτονίες αφορούν σε ποσοστό 76% τους άνδρες και σε ποσοστό 24% τις γυναίκες».

Τι τρόπους επιλέγουν οι γυναίκες και τι άνδρες;

«Οι γυναίκες επιλέγουν συχνότερα τα χάπια, ενώ οι άνδρες έχουν πιο ανοιχτούς τρόπους εκδήλωσης της επιθετικότητάς τους λόγω του τρόπου ανατροφής- ειδικά οι άνδρες των παλαιότερων γενεών, όπως είπαμε και παραπάνω».

Υπάρχουν άλλοι παράγοντες που συνεισφέρουν (χρήση ουσιών, παραβατικότητα, ιστορικό κακοποίησης);

«Από την παραβατικότητα ξεκινάμε. Η παραβατικότητα είναι συνδεδεμένη με την αυτοκτονικότητα, καθώς αποτελούν και οι δύο μορφές επιθετικότητας, με τη διαφορά ότι μία εκδηλώνεται προς τα έξω, ενώ η άλλη προς τα μέσα.

Είμαι οι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος ή για να το πούμε διαφορετικά, ένα εκκρεμές, όπου στη μία πλευρά βρίσκεται η παραβατικότητα και στην άλλη η αυτοκτονικότητα.

Και η χρήση ουσιών αποτελεί μία αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, έναν παθητικό τρόπο αυτοκτονίας, όλες άλλωστε και όλες οι συμπεριφορές υψηλού κινδύνου».

Πώς επέδρασε η πανδημία στο ποσοστό των αυτοκτονιών; Γιατί;

«Η πανδημία λόγω του εγκλεισμού, με το δεδομένο ότι δεν γινόταν εκτόνωση ‘’της επιθετικότητας’’ συνέβαλε στην αύξηση της αυτοκτονικότητας και της εκδήλωσης βίαιων συμπεριφορών, η κυριότερη των οποίων ήταν η ενδοοικογενειακή βία».

Τα γονίδια παίζουν ρόλο;

«Έχουν πραγματοποιηθεί πάρα πολλές έρευνες για το συγκεκριμένο θέμα. Ωστόσο, δεν βρέθηκε κάποιο γονίδιο που να μπορεί να ενοχοποιηθεί. Αυτό που μπορεί μόνο να ενοχοποιηθεί, είναι η έλλειψη σεροτονίνης. Η μειωμένη πρόσληψη σεροτονίνης συνδέεται με την αύξηση της πιθανότητας αυτοκτονίας.

Η πρόσληψη σεροτονίνης έχει να κάνει κυρίως με τη διατροφή. Η πρόδρομος ουσία της σεροτονίνης, η τρυπτοφάνη, ανευρίσκεται στα θαλασσινά, στο σολομό, στον τόνο, στα αυγά, στα αμύγδαλα, στους ξηρούς καρπούς, στο ταχίνι και στα γαλακτοκομικά».

Τι ρόλο μπορεί να παίξει το περιβάλλον στην πρόληψη;

«Είναι σημαντικό να ενισχύσουμε τους παράγοντες που ενισχύουν την εσωτερική αντίσταση του ανθρώπου.

Να δημιουργήσουμε μηχανισμούς τροποποίησης της εκδήλωσης επιθετικότητας, να τη μειώσουμε.

Είναι επίσης σημαντικό το περιβάλλον να μπορεί να αναγνωρίζει τις ύποπτες συμπεριφορές.

Αυτό που θα πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι συνήθως η πρόθεση αυτοκτονίας δεν λεκτικοποιείται.

Ωστόσο, η πρώτη προσέγγιση για πρόληψη των αυτοκτονιών είναι η απαγόρευση κυκλοφορίας, ειδικά στο εξωτερικό όπου είναι πιο εύκολη η πρόσβαση στα όπλα».

Πηγή: thecaller.gr